Vraag en antwoord

Vraag en antwoord

Vraag 1 (14 december 2017, door Fabian Buiter, namens Gemeentebelangen Oldambt): De kans op schade is zeer klein vanwege de geringe grootte van het veld en de manier van winnen. Een zeer kleine kans, maar dus wel een kans. Wie gaat de eventuele schade vergoeden? Er zijn, voor zover mij bekend, op dit moment al 12 schademeldingen vanuit Beerta zelf.

Kort antwoord: de NAM.
Lang antwoord: De concessie voor exploratie en winning van gas in de provincie Groningen is door de staat verleend aan een groep van 3 deelnemers: de NAM, EBN en de staat zelf. Van deze partijen is de NAM de uitvoerder, de ‘operator’. Als het Beerta veld in productie wordt genomen, dan is de NAM de operator, en de Dorpspomp koopt dan het geproduceerde gas van de NAM. De NAM moet dan wel eerst een ‘winningsplan’ indienen bij het ministerie, dat ook moet worden goedgekeurd. Namens de 3 deelnemers is de operator verantwoordelijk en aansprakelijk voor de schade veroorzaakt door haar activiteiten, waaronder aardbevingsschade en kosten tgv bodemdaling. Uiteindelijk moet de operator ook de boorput veilig opruimen (‘abandonneren’) en de locatie achterlaten zoals die was voor de boring in 1991.

Vraag 2 (14 december 2017, Fabian): Als er na het in gebruik nemen van het Beertaveld schade ontstaat, wie is dan verantwoordelijk voor de schade? De Dorpspomp of de NAM of wordt er slechts naar elkaar gewezen? Want het is dan maar de vraag door welke winning de schade wordt veroorzaakt.

De NAM, zie vraag 1. Natuurlijk moet de NAM dan eerst wel beslissen of ze mee willen werken aan de Dorpspomp. Omdat de NAM ook operator is van het nabijgelegen Groningen veld is er geen risico dat operators naar elkaar zouden wijzen. Dit betekent natuurlijk nog niet automatisch dat eventuele schade vlot wordt gecompenseerd.

Vraag 3 (14 december 2017, Fabian): Hoe wordt het gas uit het gesteente gehaald? U geeft aan dat het gas in het gesteente zit en voor zover mij bekend is fracking dan de meest voorde hand liggende manier om het gas te kunnen winnen.

Het gas zit in de poriën van het zandsteen en stroomt naar boven zodra de kraan opengaat. De operator kan besluiten te gaan fracken als hij vindt dat het gas te langzaam naar boven komt. Dat is hier niet aan de orde. De put is getest en stroomt weliswaar langzaam, maar meer dan snel genoeg voor het beoogde doel: getest is 60,000 m3/dag bij 50 bar onderdruk, nodig is maar 5,000- 10,000 m3/dag. Fracken is bovendien duur, en zeker niet lonend voor een put zonder pijpleiding. Bovendien is fracken maatschappelijk nog sterker omstreden dan gaswinning zelf.

Vraag 4 (14 december 2017, Fabian): U geeft aan dat de winst terugvloeit naar het dorp. In welke vorm had u dit in gedachten?

Voor de duidelijkheid: de Dorpspomp is (nog) niet als onderneming opgericht. De vraag is in welke rechtsvorm de Dorpspomp zou worden opgericht. Het mooiste is een coöperatie. Een coöperatie is een vereniging en de leden van de vereniging zijn aandeelhouders van de onderneming. Het voordeel is dat de alle omwonenden als leden van de vereniging en dus als eigenaren direct betrokken zijn bij de onderneming. Het nadeel zit in de financiering. Om de Dorpspomp in de praktijk te laten functioneren moeten alle leden van de vereniging gelijke zeggenschap hebben en ook gelijkelijk bijdragen in de financiering. Dat gaat in de praktijk niet lukken. Blijft over financiering met/door een partij die het niet erg vindt weinig garanties te hebben en weinig te zeggen te hebben over de onderneming. Hierbij moet je denken aan een combinatie van subsidies, overheden of andere grote partijen die dat wel kunnen en willen proberen. Dat is een moeilijke weg, maar de moeite van het proberen waard.

Als alternatief voor de coöperatie kan je denken aan een BV. De investeerders zijn de aandeelhouders van de BV. Als de investeerders hun inleg (met rente) terug hebben, gaat de winst van de onderneming naar een vereniging van het dorp. Dat kan je zo vastleggen. Na verloop van tijd wordt de vereniging dan eigenaar van de onderneming en de vereniging kan dan een coöperatie worden. Zo hebben de investeerders meer zekerheid dat ze hun geld terug krijgen, terwijl de Dorpspomp na een paar jaar een coöperatie wordt.

Vraag 5 (14 december 2017): Tot wat voor bodemdaling kan productie leiden?

Berekeningen om bodemdaling te voorspellen zijn onderdeel van het winningsplan, en zijn dus nog niet uitgevoerd. Uitgaand van de ervaringen bij andere kleine velden, leidt productie van het Beerta veld tot een bodemdaling van minder dan 1 cm. Ter vergelijk: aan de Akkers in Beerta bedroeg de bodemdaling tgv gaswinning uit het Groningen veld ongeveer 2 cm in 2013, en uiteindelijk wordt ongeveer 4 cm verwacht. In het midden van het Groningen veld is het ongeveer 33 cm (2013) en 54 cm (uiteindelijk).

Vraag 6 (16 december): Op de website staat iets van: "Het veld is heel klein en de productie is heel laag. Daarme is de kans op schade door aardbevingen echt ontzettend klein. Maar garanties zijn er niet." Wat heb ik er aan als er geen garantie is?

Dat klopt, er zijn geen garanties. Zo is het leven. Als je in de auto stapt neem je ook een risico dat je een ongeluk krijgt. Toch doen mensen dat, bijvoorbeeld om familie op te zoeken of om naar het werk te gaan. Dan weegt het voordeel op tegen het nadeel of het risico. Met het Groningen gas is het mis gegaan omdat de voordelen verdwenen naar het westen en de nadelen op rekening van de Groningers kwamen. De Dorpspomp wil dat veranderen: de opbrengsten blijven daar waar het gas vandaan komt. En als er tóch schade is, wordt die vergoed. Bovendien, en dat is misschien wel het belangrijkste, blijven de omwonenden de baas. Als die het niet willen, dan gaat het niet door.

Vraag 7 (21 december 2017): De plannen van de Dorpspomp zijn niet ver genoeg uitgewerkt om ze te kunnen beoordelen. Waarom niet?

De plannen zijn inderdaad niet in detail uitgewerkt. Bovendien is de medewerking van andere partijen onzeker, maar wel essentieel. Deze partijen zijn de NAM, de overheden, en het OV (de beoogde afnemer: bussen op CNG ipv diesel). Maar om hierover meer duidelijkheid te krijgen, is overleg nodig met deze partijen. Dat is bewust niet gebeurd, omdat de omwonenden eerst gehoord moeten worden. Anders had de Dorpspomp moeten gaan overleggen over gas zonder dat de mensen die boven het gas wonen dat weten. Dat kan natuurlijk niet. Het overleg begint met de bewoners. En zij hebben ook het laatste woord. En alleen als de omwonenden in duidelijke meerderheid vóór zijn, kunnen we het plan verder gaan uitwerken met de andere partijen.